Historia zachodniej fasady wrocławskiej katedry sięga XIV wieku. Co ciekawe na początku świątynia nie miała dwóch wież.
|
Wygląd wrocławskiej katedry w 1562, widoczna tylko jedna - północna - wieża. |
Jako pierwszą zbudowano wieżę północną w 1416 roku, natomiast konstrukcję południowej zakończono na czwartej kondygnacji.
Tak świątynia prezentowała się aż do 19 czerwca 1540 roku, wówczas w wyniku pożaru spłonęła wieża północna.
Hełm, dzwony, a także część dachu zostały zniszczone. Podjęto decyzję o odbudowie dawnej gotyckiej wieży w stylu renesansowym.
W latach 1568-1580 została po raz pierwszy podwyższona wieża południowa, jednak w wyraźnie uproszczonej formie.
|
Katedra w 1691 r. z dwuwieżową fasadą i barokowymi hełmami. |
Barokowe hełmy katedry, widoczne na wielu XVIII-wiecznych panoramach Wrocławia pochodziły z 1668 roku.
Nadały one kościołowi charakterystyczną, smukłą dwuwieżową fasadę, nieodbiegającą wyglądem tak znacznie od dzisiejszej.
Niestety, one również padły ofiarą pożaru. Miał on miejsce 9 czerwca 1759 roku. W jego wyniku katedra na długi czas
straciła zwieńczenie swoich wież, które zamiast hełmów przykryte zostały skromnym, niskim zadaszeniem.
|
Katedra na XIX-wiecznej fotografii stereoskopowej. Poza brakiem hełmów warto zwrócić uwagę na prosty w formie portal wejścia głównego przed przebudową. |
Z tak nieco zubożałą fasadą katedra funkcjonowała przez cały XIX wiek i taki jej wygląd znamy z pierwszych fotografii.
Z ważniejszych prac prowadzonych nad fasadą katedry w XIX w. należy wspomnieć o projekcie cenionego architekta Carla von Lüdecke.
Z jego inicjatywy w 1874 roku przebudowany został portal wejściowy w stylu neogotyckim, według projektu częściowo
zainspirowanego wyglądem XIV-wiecznego portalu Bazyliki Mniejszej w Strzegomiu.
|
Projekt odbudowy barokowych hełmów katedry, Max Hasak. |
Z początkiem XX wieku podjęto decyzję o rekonstrukcji hełmów obu wież katedry.
Istniał pomysł odtworzenia hełmów barokowych w postaci sprzed pożaru, projektu Maxa Hasaka, ale zwyciężyła bardziej
nowoczesna koncepcja Hugo Hartunga. Zakładała ona konstrukcję nowych, nawiązujących do gotyku hełmów,
zbudowanie tarasów widokowych z balustradami na obu wieżach, wzbogacenie wieży południowej
o neorenesansową kamieniarkę, a nawet podwyższenie wschodnich wieżyczek katedry.
|
Zwycięski projekt rekonstrukcji hełmów katedry (wizualizacja), Hugo Hartung, 1912. |
|
Niezrealizowany projekt przebudowy wież wschodnich, Hugo Hartung, 1912. |
Plan udało się częściowo wprowadzić w życie.
Rusztowania przy wieży północnej stanęły w listopadzie 1907 roku.
Budowa trwała 4 lata i w 1912 roku ukończono prace nad konstrukcją pierwszego hełmu.
Kontynuację prac pokrzyżował wybuch I wojny światowej.
|
Początek prac przy wieży północnej, przełom 1907/1908 r. |
|
|
|
Ukończona konstrukcja hełmu wieży północnej, ok. 1913-1914 rok. |
Zdecydowano się zmienić projekt wieży południowej.
Joseph Ebers zaprojektował hełm bardzo podobny do sąsiedniego, ale uproszczony.
Zrezygnowano też z budowy tarasu widokowego i rekonstrukcji ozdobnej kamieniarki na elewacji.
W latach 1920-1922 przeprowadzono prace przy wieży północnej.
Wieże katedry odzyskały hełmy pierwszy raz od 163 lat.
|
Panorama Ostrowa Tumskiego z katedrą w trakcie przebudowy wieży południowej, ok. 1920 rok. |
|
Fasada katedry po rekonstrukcji hełmów, ok. 1930 r. Fot. Hanns Semm. |
W 1945 katedra utraciła swoje hełmy po raz kolejny, w wyniku zniszczeń wojennych.
Na szczęście sama konstrukcja wież ocalała. W latach powojennych prowadzono szeroko
zakrojone prace rekonstrukcyjne. Wieże zostały zabezpieczone i przykryte skromnymi, niskimi dachami.
|
Zrujnowana katedra i zniszczenia wojenne, 1946 r. Fot. Krystyna Gorazdowska |
Dopiero w 1985 roku, 40 lat po wojnie zdecydowano się na ponowną odbudowę hełmów.
Zwyciężył projekt prof. Edmunda Małachowicza, który zaproponował konstrukcję smukłych,
strzelistych hełmów u podstawy zbliżonych wyglądem do przedwojennych, ale znacznie podwyższonych.
|
Montaż nowych hełmów projektu prof. Małachowicza, 1991 rok. |
14 sierpnia 1991 r. posadowiono oba 17-tonowe hełmy na wieżach katedry.
Każdy z nich mierzy 37m, dzięki czemu teraz obie wieże mają po ok. 97 m wysokości.
W wieży północnej umieszczono windę umożliwiającą wjazd na galerię widokową otoczoną żelbetową balustradą.
|
Obecny wygląd zachodniej fasady katedry ze strzelistymi hełmami, 2015 r. |